Het afgelopen jaar heeft team cultuur van de gemeente Zaanstad zich gebogen over de vraag wat de rol van Fluxus als Centrum voor de Kunsten (CvdK) moet zijn voor de toekomst. Hierbij hebben ze niet alleen met ons gesproken, maar ook met veel partijen uit het Zaanse en landelijke cultuureducatie & -participatie veld.

Het resultaat van dit visietraject is 19 juni 2025 openbaar gemaakt in de vorm van een Raadsvoorstel. Dit voorstel wordt besproken in de gemeenteraad op 10 juli (onder voorbehoud). Gaat de gemeenteraad akkoord met dit voorstel, dan starten wij samen met de gemeente na de zomervakantie met het uitwerken van deze visie naar een concrete opdracht.  

Je leest het Raadsvoorstel hier>

DE UITKOMSTEN

We zijn blij te lezen dat de gemeente kiest voor duidelijke uitgangspunten. Dit biedt duidelijke kaders voor de verdere uitwerking. 

Een brede netwerkorganisatie

• Het CvdK is geen aanbieder van publieksactiviteiten meer, maar een netwerkorganisatie die zorgt voor een infrastructuur waardoor cultuur kan gaan stromen.
• De cultuurhuizen worden breder opengesteld, waardoor meer cultuurmakers er onderdak kunnen vinden. Er komt meer ruimte voor kunst en cultuur in de Nieuwe Pelikaan in Krommenie.
• Alle diensten en faciliteiten zijn voor het gehele cultuurnetwerk. Er is geen uitzonderingspositie voor cultuurmakers die een ruimte huren in de panden, ten opzichte van andere cultuurmakers in de gemeente.

De prioriteiten komen te liggen bij:

• Inzet op inclusie, diversiteit en gelijkwaardigheid. Hierdoor draagt het CvdK bij aan een cultureel landschap waarin iedere inwoner van Zaanstad zich kan herkennen.
• Inzet op cultuureducatie, cultuurparticipatie en netwerkvorming. Het CvdK zorgt voor een brede en diverse kennismaking met cultuur voor alle kinderen en jongeren in Zaanstad. Het zorgt dat er na die kennismaking een duidelijke route is voor een vervolg in de vrije tijd. Dit alles doet het CvdK vanuit een netwerkrol, waarin het een gelijkwaardig partner is en de kracht van het Zaanse cultuur de ruimte krijgt.
• De nadruk van de diensten ligt naast een breed toegankelijk cultuurnetwerk, op de leeftijdsgroep 0-27 jaar.

Podium DE FLUX

• De algemene uitgangspunten zijn ook van toepassing op DE FLUX. Daarnaast biedt het podium talentontwikkeling en programmering.  
• Er wordt in samenspraak met gemeente en andere partijen gewerkt aan een centraal gelegen stadspodium, dat ruimte biedt voor een aantrekkelijke programmering, zowel lokaal als (inter-)nationaal.

Muziekonderwijs

De gemeente signaleert dat muziek extra aandacht nodig heeft. Daarom wordt binnen het CvdK een coördinator aangesteld om te zorgen dat het muzieknetwerk weer gaat bruisen in de gehele gemeente. Deze coördinator werkt vanuit een verbindende, faciliterende en stimulerende rol aan een gelijkwaardig speelveld met oog voor diversiteit en gelijkwaardigheid. 

De organisatievorm

Fluxus blijft één centrale organisatie voor cultuureducatie en -participatie. Wel komt er meer ruimte voor de eigenheid van de verschillende onderdelen (denk aan podium DE FLUX, de leslocaties of de diensten voor cultuuronderwijs in en om de school). Deze onderdelen krijgen binnen de kaders van de overkoepelende organisatie, een grotere mate van zelfstandigheid en ruimte voor een eigen identiteit.

REACTIE FLUXUS

We zijn blij met de duidelijke kaders die de gemeente heeft geformuleerd. Deze sluiten aan bij dat wat het Zaanse cultuurlandschap nodig heeft: een goede culturele infrastructuur waardoor cultureel ondernemerschap de ruimte krijgt en talent kan groeien. Mét aandacht voor de brede diversiteit van cultuur in Zaanstad.

We zijn blij met de rol als stadspodium. Hiermee doet Zaanstad recht aan het Zaanse poplandschap. Met de kans die zich nu voordoet, kunnen we een podium bieden dat snel kan reageren op dynamieken in de sector, en verbindend kan zijn door haar centrale plek en diverse programmering. 

Hoewel we blij zijn met de algemene uitgangspunten, moeten we ook een kritische noot plaatsen. Het voorstel beschrijft een hele brede rol voor een CvdK. We verwachten dat we met de huidige breedte en het beschikbare budget, keuzes zullen moeten maken om alle functies goed uit de verf te laten komen. In een volgende fase moeten we samen met de gemeente komen tot een realistische opdracht die past binnen het beschikbare budget.

Daarnaast is de financiering voor een van de belangrijkste functies, kunst- en cultuuronderwijs in en om de school, mede gefinancierd via de landelijke subsidie Cultuureducatie met Kwaliteit, die na 2028 onzeker is. Het is van belang om bij de totstandkoming van de nieuwe opdracht niet alleen naar de financiële dekking van de komende jaren te kijken, maar ook na 2028.

VERVOLG

• Dit raadsvoorstel wordt besproken tijdens het Zaanstad Beraad, op 3 juli. 
• Dit raadsvoorstel wordt in stemming gebracht tijdens de Gemeenteraadvergadering op 10 juli (onder voorbehoud van de agendacommissie). De Raad stemt hiermee in of stelt aanpassingen voor.
• De gemeente werkt na het zomerreces de concrete opdracht uit, op basis van het besluit van de Raad.
• Op basis van de concrete opdracht, gaan wij samen met ons brede netwerk inhoud en invulling geven aan de opdracht. Zo bouwen we aan een breed gedragen pakket van dienstverlening waar de Zaanse culturele sector echt iets aan heeft. Wij kijken ernaar uit!