Structureel

“Agora is een stichting van 24 basisscholen in de Zaanstreek. We hebben voor onze scholen uitgerekend dat we de komende twee jaar nog redelijk goed zitten. Maar daarna zal het op vrijwel alle scholen onmogelijk worden om 1 leraar voor 28 leerlingen de hele week te realiseren. We willen niet wachten tot dat moment, maar preventief werken aan oplossingen. Daarom hebben we een brede werkgroep opgericht met stafmedewerkers en directeuren die vanuit verschillende perspectieven mee kunnen kijken. Ons idee is om 20% van de lestijd te laten invullen door kunstvakdocenten.”

Het idee gaat alleen maar werken als we die vakdocenten ook echt integreren in de school. Daarvoor is nodig dat ze minimaal twee dagen op school aanwezig zijn en zich minimaal een jaar aan een school verbinden. Het is de bedoeling dat ze echt integraal onderdeel uitmaken van het team, teamvergaderingen bijwonen, aanwezig zijn bij themavoorbereidingen, toegang krijgen tot de informatie over leerlingen, ook een bijdrage leveren aan het rapport en met de andere leerkrachten optrekken tijdens de koffiepauzes. Dat vraagt van de leerkrachten dat zij zich open stellen voor nieuwe teamleden die op hun eigen vakgebied expert zijn. Door hun andere manier van werken kunnen zij leerkrachten nieuwe inzichten geven, ook in de kwaliteiten en affiniteiten van leerlingen. Van de kunstvakdocent vraagt het oprechte betrokkenheid bij de school en bij de kinderen. En het vraagt hen ook de flexibiliteit om meer te gaan werken binnen de structuur van het schoolsysteem. Het betekent voor ons als bestuur dat we gaan investeren in pedagogisch didactische scholing van de kunstvakdocenten. Het betekent kortom dat er een klimaat nodig is van willen leren van elkaar.”

Pilot

“Toen ons idee op papier steeds meer vorm begon te krijgen, kwam onder meer de vraag op of er voldoende kunstvakdocenten zijn waarmee we dit plan ook echt gestalte kunnen geven. Deze vraag hebben we voorgelegd aan Fluxus. Samen met hen hebben we vervolgens een bijeenkomst georganiseerd om potentiële kunstvakdocenten uit te leggen wat onze plannen zijn. Er kwamen 63 kunstvakdocenten op af. De belangstelling en capaciteit is er dus wel!

Als volgende stap gaan we nu twee pilotscholen zoeken, waarmee we vakgebieden kunnen afbakenen zodat we concrete vacatures kunnen plaatsen. We zoeken scholen waar het hele team achter het idee staat. Ik geloof niet in draagvlak creëren en mensen proberen te overtuigen, maar ik denk wel dat deep democracy werkt. In mijn ogen is het belangrijk te luisteren naar de stem van de minderheid en zorgvuldig te achterhalen wat hen beweegt. Als mensen tegen je plan zijn en je het toch doordrukt omdat de meerderheid ervoor is blijf je last houden van de tegenstanders. Door naar hen te luisteren en te kijken of en hoe je tegemoet kunt komen aan hun behoefte neem je hen serieus en ondervangt risico’s. Dit heeft ons bijvoorbeeld geleerd dat we bij de eerste twee pilotscholen gaan werken met een dubbele bezetting. Dat geeft in deze startfase de ruimte om het nieuwe systeem op een veilige manier uit te proberen zonder het huidige stelsel overboord te gooien. Na verloop van tijd moeten de kunstvakdocenten de klassen zelfstandig kunnen overnemen.

Het blijft spannend om tijdens een periode van schaarste een systeemverandering door te voeren. En er zijn nog geen succesverhalen die we kunnen delen. Maar de prognoses zijn helder: over twee jaar we hebben een structureel probleem. Deze pilot geeft ons de kans om een oplossing die ook nog eens het onderwijs kan verrijken te onderzoeken. Door de tijd te nemen en het proces op een heel zorgvuldige manier te doorlopen bieden we de teams de kans om mee te bouwen aan een voor hen op de lange termijn werkbare nieuwe situatie.”