Op 5 maart vond een kenniscafé plaats in het Zaans Museum, waar leerkrachten uit het primair en voortgezet onderwijs kennismaakten met de Visual Thinking Strategies (VTS). De methode werd uitgelegd en de deelnemers deden mee aan een VTS-gesprek.
De grondleggers van VTS stelden de vraag: ‘Wat kun je doen om de wil om iets te leren en te onderzoeken aan te wakkeren?’ Dat resulteerde in deze methode. Het begint met een uitnodigend beeld en het stellen van drie vragen:
Door VTS zorg je als docent (en de begeleider in het gesprek) dat iedere leerling zijn ideeën kan delen, alle observaties zijn welkom. De docent parafraseert reacties zodat andere meningen niet worden uitgesloten, door subtiele taalkeuzes te maken. Tijdens het VTS-gesprek over twee schilderijen zei een deelnemer: “Ik zie twee vrouwen”, waarna de trainster reageerde: “Dus je ziet twee figuren, wat kunnen we nog meer ontdekken?” Zo kan een ander zijn/haar bevindingen delen, ook wanneer deze afwijkt van de vorige.
Inclusiviteit in VTS betekent dat elke leerling, vanuit zijn of haar culturele achtergrond, kan bijdragen. De docent speelt een belangrijke rol in het openhouden van het gesprek. Onderzoek toont aan dat deze methode zorgt voor meer reacties van leerlingen en dat ze beter onthouden wat ze gezien hebben. Bovendien maakt het de docent zich bewust van zijn/haar eigen culturele bril.
De methode wekte ook kritische vragen op: Is het dan niet belangrijk om te vertellen over de achtergrond van de kunstenaar, de tijd waarin het gemaakt is of wat hij of zij er mee bedoeld heeft? Bij VTS is dit van ondergeschikt belang. Hierbij is het goed om te onthouden: VTS is niet dé manier, maar één manier, met als doel het vergroten van vaardigheden als waarnemen, luisteren, kritisch denken en (visuele) geletterdheid.
Waar het bij VTS om gaat:
“VTS creëert een zeldzame ruimte in het onderwijs waar ieders stem gelijkwaardig is, waar verschillende culturele perspectieven niet alleen getolereerd maar gevierd worden, en waar leerlingen leren dat er niet één juiste interpretatie is maar vele waardevolle gezichtspunten.” (Isabella Gardner Museum, Thinking Through art 2023)
“Door hoe het VTS-gesprek liep raakte ik benieuwd wat de kunstenaar met het werk zou bedoelen. Er werden dingen benoemd waardoor ik meer wilde weten.”
“VTS is niet alleen bij de kunstvakken toepasbaar, dit kan bij elk vak. Het is vakoverstijgend.”
“Een aantal kinderen uit de klas haakt altijd af bij een bepaalde opdracht, omdat ze niet goed zijn in die specifieke vaardigheid die nodig is voor een creatieve opdracht. VTS is belangrijk, want je doet allemaal mee. Het blijft nog wel een uitdaging wanneer leerlingen de woorden nog niet kunnen vinden. Daarin ben ik wel zoekende als docent, hoe maak ik dit nog inclusiever?”
“Kinderen zijn al snel klaar met hun mening, ze vinden iets om iemand stom of raar door een kapsel of een bepaalde kledingkeuze. Maar door met VTS langer naar iets te kijken kun je er veel meer uithalen, dus ik vind het heel waardevol.”
Fluxus is er voor cultuurbeoefening in heel Zaanstad. Samen met anderen willen wij zoveel mogelijk Zaankanters in aanraking brengen met kunst en cultuur.
Fluxus – locatie Verkadefabriek
Westzijde 168
1506 EK Zaandam
Fluxus – locatie muziek
Westzijde 148
1506 EK Zaandam
